آیا قرآن مخصوص اعراب زمان رسول خدا(ص) است یا شامل تمام دوران مى شود؟
قرآن و آیین پیامبر اسلام(ص) جهانی است و به قوم و منطقه خاصى اختصاص ندارد.
بهترین سند این سخن، قرآن کریم است که فرمود: «و ما أرسلناک الاّ کافةً للناس بشیراً و نذیراً؛ ما تو را بشارت دهنده و ترساننده، براى عموم مردم فرستادیم».[1] نیز فرمود: «و ما أرسلناک الا رحمةً للعالمین؛ ما تو را جز براى رحمت جهانیان نفرستادیم».[۲]
از این رو مى بینیم قرآن در دعوت هاى خود از لفظ «الناس» بهره گرفته و مى گوید: «یا أیّها النّاس قدجائکم الرّسول بالحقّ من ربّکم فآمنوا خیراً لکم؛ اى مردم، رسولى از جانب پروردگار شما به حق نزد شما آمده است. پس به او ایمان بیاورید که براى شما بهتر است».[۳]
البته رسول گرامى اسلام(ص) زمانى که دعوت خویش را آغاز کرد، به طور طبیعى انذار خود را در مرحله نخست، متوجه قوم خود فرمود تا جمعیتى را که پیش از او براى آنان بیم دهنده اى نیامده بود، انذار کند: «بل هو الحق لتنذر قوماً ما أتاهم من نذیرٍ من قبلک؛اما این سخن حقى است از سوى پروردگارت تا گروهى را انذار کنى که پیش از تو انذار کننده اى براى آنان نیامده است».[۴] این به معناى آن نبود که قلمرو رسالت وی، محدود به ارشاد گروهى خاص است. بدین جهت گاه مى بینیم که قرآن در عین این که جمعیت خاصى را مورد دعوت قرار مى دهد، بلافاصله آن را براى همة کسانى که دعوت او مى تواند به آنان برسد، حجت مى شمرد و مى فرماید: «و أوحى إلیّ هذاالقرآن لانذرکم به و من بلغ؛ این قرآن بر من وحى شده تا به آن، شما و همة کسانى را که این پیام به آنان مى رسد، انذار کنم».[۵]
بدیهی است که پیامبران در درجه نخست بایستى قوم خود را به آیین خویش دعوت کنند، خواه دعوت آنان جهانى باشد، خواه منطقه ای.
قرآن در این مورد یادآور مى شود که «هیچ پیامبرى را جز به زبان قوم خویش نفرستادیم».[۶]
ارسال رسول به زبان قوم خویش هرگز به معنى انحصار دعوت به آن گروه نیست، همان گونه که قرآن به زبان عربى است و خود را جهانى معرفى مى نماید.
امام علی(ع) در مورد قرآن مى فرماید: «فالقرآن آمرٍ زاجرٍ، و صامتٍ ناطقٍ، حجة الله على خلقه، اخذ علیه میثاقهم، وارتهن علیهم انفسهم ...؛ قرآن فرمان دهنده اى است بازدارنده؛ ساکتى است گویا و حجت خداوند است بر مخلوقاتش. خداوند پیمان عمل به قرآن را از بندگان گرفته و آنان را در گرو دستورهاى آن قرار داده، نورانیت آن را تمام،و دینش را با آن کامل ساخته است».[۷]
از حضرت صادق(ع) سؤال شد: چگونه است که هر چه قرآن نشر و تدریس مى شود، چیزى جز تازگى نمى افزاید؟ حضرت جواب داد: «علتش این است که خداوند قرآن را براى زمان خاص و قوم و مردم خاص قرار نداد، بدین خاطر است که قرآن در هر زمانی، جدید و براى هر قومى تا روز قیامت تازه است».[۸]
پس قرآن و حدیث، قرآن را کتاب زندگى بشریت تا قیامت معرفى نموده اند،از این رو مسلمانان دین اسلام را دین خاتم و کتاب آسمانى آن را برنامة سعادت براى همة بشریت در هر زمان و مکان مى دانند.
پاورقی
۱ -سبا (34) آیة 28.
[۲] انبیاء (21) آیة 107.
[۳] نساء (4) آیة 170.
[۴] سجده (32) آیة 3.
[۵] انعام (16) آیة 19.
[۶] ابراهیم (14) آیة4.
[۷] نهج البلاغه (فیض الاسلام) ص 592، خطبة 182.
[۸] بحارالانوار، ج 89، ص 15، حدیث 8.